Practisau deintyddol wedi'u gwobrwyo am ddod yn fwy cynaliadwy

Mae staff gofal sylfaenol yn cael eu gwobrwyo am gyflwyno ffyrdd mwy gwyrdd o weithio ar draws eu harferion ym Mae Abertawe.

Mae meddygfeydd teulu, deintyddion, fferyllfeydd ac optegwyr wedi bod yn ymdrechu i ddod yn fwy cyfeillgar i'r amgylchedd trwy wneud nifer o newidiadau.

Cyflwynwyd Fframwaith a Chynllun Gwobrau Gofal Sylfaenol Gwyrddach Cymru gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i annog staff gofal sylfaenol i feddwl am ffyrdd mwy cynaliadwy o weithio.

Mae'r cynllun yn cynnwys cyfres o gamau clinigol ac anghlinigol y gall staff eu rhoi ar waith yn eu practis.

Yn y llun: Staff Practis Deintyddol Talbot Road gyda'u gwobr.

Gall pob practis ddewis pa gamau i'w cwblhau, a rhoddir pwynt am bob un y maent yn llwyddo i'w weithredu.

Wrth i fwy o gamau gweithredu gael eu cwblhau, gall y practisau ennill gwobrau efydd, arian ac aur am eu hymdrechion.

Mae dau bractis deintyddol yng Nghastell-nedd Port Talbot, sef Practis Deintyddol GCG a Phractis Deintyddol Talbot Road, wedi ennill gwobrau aur yn ddiweddar am eu gwaith i ddod yn fwy cyfeillgar i'r amgylchedd.

Un cam a gymerodd staff ym Mhractis Deintyddol Talbot Road, ym Mhort Talbot, oedd trawsnewid yr hyn a fu'n ardal barcio ceir yn y practis yn ardd i staff, ynghyd â phlanhigion, nodweddion dŵr a dodrefn wedi'u hailgylchu.

Enillodd y tîm hyd yn oed y Wobr Gwella Amgylcheddol, gwobr ychwanegol fel rhan o'r cynllun, am y trawsnewidiad.

Dywedodd Clare Jones, nyrs ddeintyddol ym Mhractis Deintyddol Talbot Road: “Daethom yn rhan o’r broses yn 2022 ac adeiladu arni bob blwyddyn, felly fe wnaethom gyflawni gwobr efydd yn y flwyddyn gyntaf, gwobr arian yn yr ail a nawr gwobr aur.

“Rwy’n credu mai ein llwyddiant mwyaf fu’r ardal ardd.

“Fe’i defnyddiwyd yn bennaf fel dreif i ddau gar ond fe ddechreuon ni ei droi’n ardal awyr agored i’n staff ac mae wedi tyfu a thyfu.

“Mae popeth yn yr ardd wedi’i adfer, mae gennym ni ddau fwrdd awyr agored a seddi o’u cwmpas. Mae gennym ni blanhigion, bath adar a gwesty pryfed. Rydyn ni’n cael llawer o wenyn a gloÿnnod byw.

“Mae’n cael ei ddefnyddio’n dda iawn gan y staff, ac rydyn ni hyd yn oed yn cael cleifion yn dod â phlanhigion i mewn i ni hefyd felly mae’n cael ei yrru gan y gymuned go iawn.”

Mae llawer o'r camau gweithredu yn amrywio o welliannau y gellir eu gwneud i'r adeilad a'i gyfleusterau, hyd at newidiadau ymddygiad hefyd.

Dywedodd Janette Harrison, un o berchnogion y practis: “Maent wedi’u rhannu’n gamau y gallwch eu cymryd o fewn yr adeilad, fel goleuo, i bethau y gallwch eu gwneud i annog ymddygiadau mwy cynaliadwy, fel defnyddio te a choffi Masnach Deg a sut rydych chi’n teithio i’r gwaith.

“Pan ddechreuon ni, cawsom ein synnu gan faint roedden ni eisoes yn ei wneud.

“Mae yna gamau gweithredu penodol i ddeintyddiaeth hefyd, yn ogystal â rhai penodol i feddygon teulu, fferyllfeydd ac optometreg.

“Enghraifft fyddai defnyddio pelydrau-x digidol sy’n fwy cyfeillgar i’r amgylchedd na’r rhai prosesu ffilm â llaw blaenorol, gan eich bod yn cael gwared ar y cemegau cysylltiedig.”

Mae'r practis hyd yn oed wedi cael coeden wedi'i phlannu yn ei henw yn un o goedwigoedd y GIG ar ôl cael ei enwi'n 'dîm y mis' am gwblhau cymaint o gamau gweithredu.

“Roedden ni’n falch iawn o gael y goeden wedi’i phlannu yn ein henw ni,” ychwanegodd Clare.

“Rwy’n credu ei bod hi’n wirioneddol bwysig gwneud newidiadau ymarferol, boed yn fawr neu’n fach.

“Mae gan bob un ohonom ran i’w chwarae wrth ddod yn fwy cynaliadwy ac os gallwch chi wneud newidiadau cadarnhaol yna dylech chi, gan ei fod yn helpu i addysgu eraill hefyd.”

Roedd staff ym Mhractis Deintyddol GCG, yng Ngwaun-Cae-Gurwen, eisoes wedi bod yn cymryd camau i wella cynaliadwyedd yn y practis ond ers hynny maent wedi defnyddio fframwaith Gofal Sylfaenol Gwyrddach Cymru i wneud gwelliannau pellach.

Dywedodd Yvette Powe, deintydd ym Mhractis Deintyddol GCG ac arweinydd deintyddol ar gyfer Cydweithredfeydd Clwstwr Lleol Cwmtawe a’r Cymoedd Uchaf: “Roedden ni wedi bod yn cynnal prosiect cynaliadwyedd yn y practis am yr ychydig flynyddoedd diwethaf ac eisoes wedi bod yn gweithredu llawer o newidiadau.

“Roedd y fframwaith yn ddefnyddiol iawn gan fod pwyntiau arno nad oedden ni wedi meddwl amdanyn nhw.

“Er enghraifft, roedden ni eisoes yn gweithio tuag at gael polisi cynaliadwyedd ond fe wnaeth y fframwaith ein helpu i ddeall sut i’w ysgrifennu a beth i’w gynnwys.

“Fe wnaethon ni rannu’r camau gweithredu ymhlith y timau, felly roedd gan bob un ohonom ein hamcanion ein hunain i geisio eu cyflawni.

“Mae’r tîm wedi bod yn wirioneddol frwdfrydig i wneud y newidiadau ac roedden ni eisoes wedi gwneud llawer ohonyn nhw neu wedi meddwl amdanyn nhw. Ond roedd y cynllun yn dda iawn am ein gwthio ni ychydig ymhellach i wneud rhai o’r newidiadau mwy arwyddocaol.”

Yn y llun: Staff Practis Deintyddol GCG gyda'u gwobrau.

Yn ogystal â chyflawni'r wobr aur, derbyniodd y practis wobr gydnabyddiaeth arbennig hefyd am weithredu newid nad oedd o fewn y fframwaith.

Cyflwynodd y tîm brosiect gwella ansawdd a oedd yn canolbwyntio ar leihau gwastraff clinigol.

Dywedodd Yvette: “Fe wnaethon ni gynnal ymarfer casglu data cychwynnol i bennu ein llinell sylfaen ac fel practis o bum meddygfa gyda 18 aelod o staff, roedden ni’n cynhyrchu tua 20kg o wastraff clinigol yr wythnos.

“Mae’r gwastraff clinigol yn mynd trwy losgi, sy’n cynhyrchu lefelau uchel o nwyon tŷ gwydr. Drwy leihau faint o wastraff clinigol a gynhyrchir gennym, byddem felly’n lleihau faint o losgi, tirlenwi ac allyriadau CO2.

“Rydym wedi cyflwyno nifer o newidiadau yn yr arfer, gan gynnwys offer y gellir ei ailddefnyddio a newid storfa offerynnau.

“O ganlyniad, fe wnaethon ni leihau ein cynhyrchiad gwastraff clinigol 40 y cant. Rydym yn falch iawn bod ein hymdrechion wedi cael eu cydnabod am y wobr gydnabyddiaeth arbennig.”

Pwysleisiodd Yvette bwysigrwydd cynaliadwyedd hirdymor fel y gall staff barhau i ddarparu gofal rhagorol i gleifion.

“O fewn gofal iechyd, ein blaenoriaeth bob amser yw’r claf gan mai nhw sydd wrth wraidd popeth a wnawn,” ychwanegodd.

“Ond mae angen i ni ystyried y blaned a’n cynaliadwyedd tymor hwy er mwyn bod mewn sefyllfa i barhau i ofalu am ein cleifion.

“Rwy’n credu ei bod hi’n wirioneddol bwysig sicrhau ein bod ni’n darparu safonau gofal rhagorol i’n cleifion, sydd hefyd yn gynaliadwy.

“Rwy’n credu ei bod hi’n beth da iawn i bractisau mewn gofal sylfaenol gael cydnabyddiaeth am y newidiadau maen nhw’n eu gwneud.

“Rydym i gyd yn gweithio tuag at yr un nod, felly mae'n ddefnyddiol iawn gallu gweld beth mae practisau eraill yn ei wneud.”

Dywedodd Sam Page, Pennaeth Gofal Sylfaenol Bae Abertawe: “Llongyfarchiadau i Ymarferfeydd Deintyddol Talbot Road a GCG ar eu gwobrau diweddar. Rwy’n ddiolchgar i’r staff am eu cyfranogiad yn y cynllun, sy’n allweddol i wneud gwahaniaeth i’n dyfodol.

“Ers cyflwyno’r Fframwaith ym mis Mehefin 2022, mae dros 30 o gontractwyr gofal sylfaenol ym Mae Abertawe wedi cofrestru.

“Mae gwasanaethau gofal sylfaenol yn chwarae rhan hanfodol wrth fynd i’r afael â newid hinsawdd ac mae gweithwyr gofal iechyd proffesiynol a’u timau’n gweithio’n weithredol i leihau eu heffaith amgylcheddol.

“Ar ben hynny, mae’r fframwaith yn cyd-fynd â Chynllun Gweithredu Datgarboneiddio Bae Abertawe, gan atgyfnerthu ymrwymiad y bwrdd iechyd i gynaliadwyedd.”