Mae prosiect sgrinio arloesol yn helpu i nodi pobl sydd mewn perygl o gael diabetes

Mae prosiect sgrinio newydd wedi bod yn helpu i nodi a chefnogi pobl sydd mewn perygl o ddatblygu cyflwr cronig.

Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf mae staff o Grŵp Cydweithredol Clwstwr Lleol Iechyd y Ddinas (LCC), wedi bod yn gweithio'n agos gyda Mosg Abertawe i helpu i nodi pobl sydd naill ai'n gyn-diabetig neu sydd â diabetes heb ei ddiagnosio.

Mae tîm o Ganolfan Feddygol SA1, St Thomas, wedi bod yn defnyddio prawf pigo bys pwynt gofal i ddarparu darlleniad lefel siwgr gwaed cyfartalog ar unwaith, a elwir yn Hba1c.

Yn y llun: cofrestrydd meddygon teulu Mootaz Abdelewhed a Dr Wynn Burke.

Yn dilyn y sgrinio, mae'r holl wybodaeth, gyda chytundeb yr unigolyn, yn cael ei rhannu â'i feddyg teulu, fel y gellir cynnal yr apwyntiad dilynol perthnasol.

Dywedodd Caroline Ashwood, uwch ymarferydd nyrsio yng Nghanolfan Feddygol SA1: “Rydym yn gweithio ar yr un llawr â’r tîm diabetes pediatrig, ac maent yn defnyddio’r broses brofi ar gyfer eu hymgynghoriadau.

“Dyma roddodd y syniad i ni a chaniatáu i’r allgymorth pendant ddigwydd.

“Mae Mosg Abertawe wedi’i leoli o fewn ein LCC, ac mae’n un o’r rhai mwyaf yn y DU gyda thua 10,000 o aelodau, felly roedd hwn yn gyfle gwych i bontio anghydraddoldebau iechyd.

“Roedd y tîm ym Mosg Abertawe yr un mor rhagweithiol wrth weithio gyda’i gilydd. Fe wnaethon nhw sefydlu’r system archebu ar-lein a’n cefnogi ar y diwrnodau sgrinio rydyn ni eisoes wedi’u cynnal.

“Mae tri diwrnod sgrinio wedi digwydd ac mae tua 140 o unigolion wedi cael eu sgrinio am ddiabetes, pwysedd gwaed, pwysau a ffibriliad atrïaidd.

“Mae’r canlyniadau wedi bod yn wych ar gyfer y tair sesiwn.”

Mae tua un rhan o bump o’r bobl a sgriniwyd hyd yma wedi’u nodi fel rhai cyn-diabetig, gyda thri arall yn cael diagnosis o ddiabetig, nad oeddent yn ymwybodol ohono.

Mae Dr Wynn Burke ynghyd â Dr Eleri Howells, Dr Pam Brown – pob meddyg teulu yng Nghanolfan Feddygol SA1 – a Caroline wedi gweithio’n wirfoddol ar y prosiect.

Dywedodd Dr Burke: “Mae poblogaeth ein practis yn cynnwys cymuned Asiaidd sylweddol y gwyddys ei bod yn wynebu risg uwch o ddiabetes o oedran llawer iau.

“Rydym yn gwneud llawer o sgrinio diabetes mewn unigolion risg uchel fel rhan o’n harferion arferol. Fodd bynnag, mae canran poblogaeth ein practis sydd â diagnosis o Ddiabetes Math 2 yn parhau i fod yn is na’r gymhareb ddisgwyliedig, felly fe wnaethom geisio ymestyn allan a phontio anghydraddoldebau iechyd posibl.

“Mae hwn wedi bod yn brofiad cadarnhaol ac wedi’i groesawu’n fawr gan bawb yn y mosg.”

Mae nifer sylweddol o bobl ifanc wedi cael eu sgrinio fel rhan o’r prosiect, a’r gobaith yw y bydd eu haddysgu’n gynnar am risgiau ffordd o fyw yn eu helpu i wneud dewisiadau cadarnhaol yn y dyfodol.

“Mae gennym ni gyfle gwirioneddol i addysgu’r genhedlaeth hon a gwneud gwahaniaeth i’w dyfodol gan ei bod wedi’i hymchwilio’n dda y gall y boblogaeth hon ddechrau datblygu diabetes yn 25 oed,” ychwanegodd Dr Burke.

“Rydyn ni'n gweld cleifion o fewn ein dyddiau sgrinio sydd wir angen eu gweld.”

Treuliodd staff tua 12 awr yn sgrinio cleifion yn ystod yr ymweliad cyntaf, gyda chwe awr arall o sgrinio ym mhob un o'r ail a'r trydydd ymweliad.

Dywedodd Caroline: “Nid yn unig rydym wedi cael gwaith tîm gwych ar draws gofal sylfaenol ac eilaidd, ond mae tîm gweithredol Mosg Abertawe wedi bod yn wych i weithio gyda nhw.

“Rydym hefyd wedi ymgysylltu â rhai myfyrwyr meddygol sy'n mynychu Mosg Abertawe, ac maent hefyd wedi bod yn allweddol wrth wneud y diwrnodau sgrinio yn brofiad cadarnhaol.

“Rydym wedi cael ein cefnogi gan gydweithwyr o ofal eilaidd ac mae’r tîm diabetes pediatrig wedi bod yn anogaeth a chefnogaeth anhygoel.

“Mae Ruth Jones a’i thîm o’r pwynt gofal ym maes profi patholeg wedi bod yn allweddol wrth wneud i hyn ddigwydd, ynghyd â chymorth clwstwr.

“Mae’r prosiect hwn yn dangos yr hyn y gallwn ei gyflawni gyda chydweithio.”

Dywedodd Rhys Jenkins, arweinydd LCC Iechyd y Ddinas: “Rydym yn ffodus iawn i gael tîm mor frwdfrydig yng Nghanolfan Feddygol SA1 yn gweithio o fewn ein clwstwr.

“Mae’r prosiect wedi’i adeiladu ar yr angerdd a brwdfrydedd sydd gan Caroline dros ofal diabetig.

“Mae LCC Iechyd y Ddinas yn falch o allu cefnogi cyflwyno'r prosiect hwn.

“Rydym yn cael ein hysgogi i leihau anghydraddoldebau iechyd ar gyfer ein poblogaeth amrywiol. Gobeithiwn adeiladu ymhellach ar y prosiect rhagorol hwn.”