Llwybrau newydd yn helpu cleifion i dderbyn gofal llygaid yn nes at adref

Mae mwy o bobl yn cael eu gweld gan optometryddion yn agosach at adref diolch i lwybrau newydd sy'n helpu i symleiddio gofal llygaid.

Gall optometryddion fonitro cleifion â chyflyrau llygaid penodol mewn optegwyr lleol yn lle mynd i apwyntiadau ysbyty.

Mae'r llwybr newydd yn caniatáu i optometryddion â chymwysterau uwch reoli cleifion â glawcoma a dirywiad macwlaidd, nad ydynt yn derbyn triniaeth weithredol yn yr ysbyty.

Yn flaenorol, byddai'n rhaid i'r cleifion hyn gael eu gweld gan optometryddion mewn ysbytai.

Mae hefyd yn golygu y gall optometryddion cymunedol gyfeirio at yr optometryddion cymwys mewn optegwyr lleol, i benderfynu a oes angen triniaeth arnynt neu a oes angen eu monitro – yn hytrach na’u cyfeirio i’r ysbyty.

Dywedodd Sam Page, Pennaeth Gofal Sylfaenol Bae Abertawe: “Mae’r llwybr newydd yn helpu cleifion i gael eu gweld gan y person cywir yn y lleoliad mwyaf priodol a chyfleus.

“Yn flaenorol, roedd cleifion yn cael eu hatgyfeirio i’r ysbyty ond efallai nad oeddent angen triniaeth.

“Gall yr optometryddion cymunedol hidlo drwy’r cleifion hynny a nodi’r rhai nad oes angen eu trin a gellir eu monitro yn eu hymarfer.

“Mae’n golygu y gall yr optometryddion sydd wedi’u lleoli yn yr ysbyty ganolbwyntio ar weld y cleifion sydd angen triniaeth a chaniatáu iddynt gael eu gweld cyn gynted â phosibl i helpu i atal colli golwg na ellir ei wrthdroi.”

Mae dirywiad macwlaidd yn effeithio ar ran ganol y golwg a gall achosi golwg aneglur neu ddim golwg o gwbl yn yr ardal ganolog.

Mae glawcoma yn gyflwr cyffredin lle mae'r nerf optig, sy'n cysylltu'r llygad â'r ymennydd, yn cael ei niweidio a gall achosi colli golwg a dallineb.

Dywedodd Mohammed Islam, cynghorydd optometreg ar gyfer y bwrdd iechyd: “Weithiau gall y cyflwr ymddangos yn sefydlog a dim ond monitro’r claf sydd angen ei wneud.

“Yn ystod y cyfnod monitro hwnnw, os bydd cyflwr y claf yn mynd yn fwy egnïol yna cânt eu hatgyfeirio i’r ysbyty.

“Felly dim ond pan fydd angen triniaeth neu ymchwiliadau pellach y bydd cleifion yn cael eu gweld yn yr ysbyty.”

Gall optometryddion cymunedol nawr hefyd gyfeirio cleifion â symptomau strôc yn uniongyrchol at arbenigwyr ysbyty.

Yn flaenorol, os oedd claf yn dangos symptomau sy'n gysylltiedig â strôc, byddai'n rhaid i optometryddion eu hatgyfeirio at eu meddygfa neu'r Adran Achosion Brys.

Mae llwybr strôc newydd bellach yn caniatáu i optometryddion gyfeirio cleifion yn uniongyrchol at y tîm strôc yn Ysbyty Treforys yn lle hynny, gan helpu i leihau'r amser y mae'n rhaid iddynt aros.

Ychwanegodd Sam: “Gellir atgyfeirio cleifion yn uniongyrchol i’r llwybr strôc os ydynt yn arddangos symptomau fel lleferydd aneglur neu golli golwg yn sydyn, ymhlith pethau eraill.

“Yn flaenorol, byddai’n rhaid iddyn nhw fod wedi cael eu hatgyfeirio at yr adran strôc gan eu meddyg teulu neu drwy fynd i’r Adran Achosion Brys.

“Mae wedi helpu i wneud y llwybr yn fwy uniongyrchol i gleifion.”