Tîm wedi'i wobrwyo am adolygu'r defnydd o wrthfiotigau i atal heintiau sy'n gallu gwrthsefyll gwrthfiotigau

Mae tîm o Fae Abertawe wedi cael ei enwi'r gorau yng Nghymru am helpu i leihau'r risg o heintiau i gleifion yn yr ysbyty.

Mae tîm rowndiau ward stiwardiaeth gwrthficrobaidd (AMS) yn cefnogi staff Ysbyty Treforys i helpu cleifion i newid o ddefnyddio gwrthfiotigau sbectrwm eang i driniaeth fwy targedig yn lle hynny.

Mae gwrthfiotigau sbectrwm eang yn cwmpasu ystod eang o heintiau bacteriol yn hytrach na rhai penodol.

Er bod ei angen i ddechrau i drin heintiau difrifol, gall gor-ddefnydd achosi ymwrthedd i wrthfiotigau a heintiau Clostridioides difficile (C. diff).

Mae C. diff yn fath o facteria a all achosi dolur rhydd.

Fel arfer mae'n byw'n ddiniwed yn y coluddyn ynghyd â llawer o fathau eraill o facteria. Weithiau, fodd bynnag, wrth gymryd gwrthfiotigau, gall y cydbwysedd yn y coluddyn newid, gan achosi haint.

Nid yw gwrthfiotigau'n gweithio yn erbyn heintiau firaol, fel peswch ac annwyd, felly cynghorir hunanofal, fel aros yn hydradol, gorffwys a chymryd poenladdwyr i reoli symptomau, yn aml i'r rhai sy'n teimlo'n sâl.

Gall cymryd gwrthfiotigau pan nad oes eu hangen greu risg o ymwrthedd i wrthfiotigau.

Bob blwyddyn, cynhelir Wythnos Ymwybyddiaeth Gwrthficrobaidd y Byd rhwng 18fed a 24ain Tachwedd – a thema eleni yw Gweithredu Nawr: Diogelu Ein Presennol, Diogelu Ein Dyfodol.

Penderfynodd tîm AMS Treforys weithredu ar ôl sylwi ar gynnydd mewn heintiau C. diff ymhlith cleifion a chyflwyno rowndiau ward i helpu timau clinigol i adolygu'r defnydd o wrthfiotigau.

Dywedodd y fferyllydd gwrthficrobaidd Dan Robbins: “Wrth ddefnyddio gwrthfiotigau sbectrwm eang, mae canllawiau’n argymell cynnal adolygiad o fewn 72 awr a mireinio’r driniaeth i dargedu achos yr haint yn well.

“Dangosodd data’r bwrdd iechyd nad oedd hyn yn digwydd yn rheolaidd, a oedd yn creu risg y byddai cleifion yn aros ar wrthfiotigau sbectrwm eang am gyfnod hirach nag sydd ei angen. Cynyddodd hyn hefyd eu risg o ddatblygu heintiau gwrthiannol.

“Fel ffordd o atal hyn, penderfynon ni ddod yn fwy gweladwy ar y wardiau a helpu timau clinigol i adolygu cleifion ac annog newid gwrthfiotigau’n gynnar yn y rhai oedd yn briodol.

“Roedden ni’n gobeithio, drwy ymgysylltu â thimau clinigol, y byddai’n helpu i ymgorffori’r arfer hwn ar draws y wardiau.”

Gwnaed y rowndiau ward yn bosibl trwy ddefnyddio'r system ragnodi electronig, a oedd yn ei gwneud hi'n haws i staff nodi pa gleifion oedd wedi cael rhagnodi gwrthfiotigau sbectrwm eang.

Mae'n manylu pam a phryd y rhagnodwyd gwrthfiotigau i gleifion a phryd y maent i fod i roi'r gorau iddynt, fel y gall staff eu hychwanegu at restr rownd y ward wedyn.

Hyd yn hyn, mae'r tîm wedi llwyddo i leihau amlygiad i wrthfiotigau sbectrwm eang mewn dwy ran o dair o'r cleifion y maent wedi'u hadolygu.

Lefelau rhagnodi'r gwrthfiotig mwyaf cyffredin a adolygwyd yn ystod rowndiau'r ward, piperacillin/tazobactam, yw'r isaf yng Nghymru bellach.

Mae eu llwyddiant wedi arwain at ennill Gwobr Tîm Rheoli Heintiau'r Flwyddyn yng Ngwobrau Gofal Iechyd Cymru eleni.

“Hyd yn hyn mae 390 o gleifion wedi cael eu hadolygu ar rowndiau ward AMS,” ychwanegodd Dan.

“Roedden ni’n gallu rhoi’r gorau i wrthfiotigau neu newid i wrthfiotigau sbectrwm culach mewn 75 y cant o adolygiadau.

“Pan gynghorwyd newid mewn triniaeth gan ein tîm, cafodd ei dderbyn a gweithredwyd arno mewn 90 y cant o adolygiadau, sy'n dangos ymgysylltiad da gan dimau clinigol.

“Ar y cyfan, mae ymyriadau ein tîm wedi arwain at lai o amlygiad i wrthfiotigau sbectrwm eang mewn 263 o’r cleifion a adolygwyd.

“Rydym wedi cael ymgysylltiad gwych gan dimau clinigol a fferyllwyr wardiau, a gobeithio y bydd hyn yn creu mwy o gyfleoedd ar gyfer cydweithio mewn stiwardiaeth gwrthficrobaidd ac iddynt fabwysiadu’r dull arfer gorau hwn yn y dyfodol.”

Mynychodd aelodau'r tîm Wobrau Gofal Iechyd Cymru, a gynhaliwyd yn The Vale Resort, lle cawsant y wobr fawreddog.

Dywedodd Lorcan O'Connell, microbiolegydd ymgynghorol: “Rwyf wrth fy modd ac yn wirioneddol ostyngedig gan ein buddugoliaeth yng Ngwobrau Gofal Iechyd Cymru yn ddiweddar.

“Roedd cael fy nghydnabod ymhlith y gorau ym maes gofal iechyd yng Nghymru yn anrhydedd.

“Rydym yn ffodus i gael tîm stiwardiaeth mor ddiwyd ac ymroddedig ym Mae Abertawe, ac mae’r wobr hon yn perthyn i’r tîm amlddisgyblaethol cyfan.

“Mae’n brawf bod cydweithio, gwyliadwriaeth a stiwardiaeth dda yn cyfrannu at yr hyn sydd bwysicaf, sef amddiffyn cleifion a chadw gwrthfiotigau.

“Mae lleihau amser dod i gysylltiad â gwrthfiotigau sbectrwm eang yn bwysig. Mae'n caniatáu i fflora perfedd y claf wella'n gyflymach, gan helpu i leihau eu risg o C. diff a heintiau gwrthiannol eraill.

“Mae’r rowndiau ward hyn a mentrau eraill dan arweiniad tîm AMS wedi arwain at ostyngiadau cyffredinol yn y defnydd o wrthfiotigau sbectrwm eang.”

Credyd llun: Kyron Healthcare Media

Yn y llun (o'r chwith i'r dde): Fferyllydd gwrthficrobaidd Luke Johanson-Brown, technegydd fferyllfa gwrthficrobaidd Alison Taylor, y microbiolegwyr ymgynghorol Lorcan O'Connell ac Edward Bevan, a'r fferyllydd gwrthficrobaidd Dan Robbins.