Nyrs ddeintyddol hynaf Bae Abertawe yn ymddeol ar ôl gyrfa 50 mlynedd

Ar ôl gyrfa yn ymestyn dros 50 mlynedd a welodd ei gofal am filoedd o gleifion, mae nyrs ddeintyddol gofrestredig hynaf Bae Abertawe yn cymryd ymddeoliad haeddiannol iawn.

Yn 68 oed, Angela Warlow yw nyrs ddeintyddol gofrestredig hynaf y bwrdd iechyd.

Treuliwyd 35 mlynedd olaf ei gyrfa ym Mhractis Deintyddol Talbot Road, Port Talbot, ond dechreuodd ei rôl o fewn deintyddiaeth ym 1973, pan gafodd swydd fel nyrs ddeintyddol ym Mhractis Stryd Mansel ar ôl gadael yr ysgol.

Yn y llun: Angela (canol) gyda'i chydweithwyr yn Practis Deintyddiol Talbot Road.

“Rwy’n cofio ar fy niwrnod cyntaf i’r deintydd fy nghynorthwyo gydag echdyniadau llawfeddygol ar bobl yn dod oddi ar y llongau yn y dociau, felly cefais fy nhaflu i’r pen dwfn,” dywedodd Angela, o Bort Talbot.

“Bûm yn gweithio yno am rai misoedd fel nyrs ddeintyddol ac yna dod o hyd i swydd ym Mhort Talbot yn gweithio mewn practis deintyddol cyffredinol, lle arhosais tan 1977.

“Yna roedd gen i swydd yn gweithio yn y gwasanaeth deintyddol cymunedol yng Nghastell-nedd a dyna lle wnes i gwrdd â fy ngŵr.”

Yn y llun: Angela (chwith) pan oedd yn nyrs deintyddol yn Saudi Arabia.

Ochr yn ochr â’i chydweithwyr, roedd Angela yn rhan o’r grŵp cyntaf o nyrsys deintyddol ym Mae Abertawe i gwblhau’r ardystiad cenedlaethol i gymhwyso.

“Tua’r amser hwnnw dechreuodd nyrsys deintyddol gael mwy o gyfrifoldebau,” ychwanegodd.

“Dechreuais i’r cwrs yng Ngholeg Abertawe, yn Mount Pleasant, ym 1978 ac roedden ni’n mynd unwaith yr wythnos gyda’r nos.

“Fe wnaethon ni sefyll yr arholiad y flwyddyn ganlynol. Fe agorodd ddrysau i mi a chaniatáu i mi wneud mwy o bethau.

“Y dyddiau hyn, mae’n rhaid i bob nyrs ddeintyddol gofrestru.”

Ar ôl priodi ei gŵr Peter yn 1980, yr wythnos ganlynol aeth Angela i ymuno ag ef yn y Dwyrain Canol, lle'r oedd eisoes wedi cael swydd.

Bu’n gweithio fel nyrs ddeintyddol yn Abu Dhabi a Saudi Arabia, cyn dychwelyd i Gymru ar gyfer genedigaeth eu mab cyntaf.

Bum mis yn ddiweddarach, aeth yn ôl i Abu Dhabi lle arhosodd nes iddi symud yn ôl adref ym 1985.

Dywedodd Angela: “Roedd gen i ychydig o swyddi eraill pan wnaethon ni ddychwelyd adref. Roeddwn yn gweithio yn Debenham's a hyd yn oed yn gynorthwyydd Siôn Corn yng nghanol tref Port Talbot.

“Yna dechreuais weithio yn Heol Talbot yn 1989 ac ar ôl dwy flynedd cefais fy nhrydydd plentyn.

“Fe ddes yn ôl i weithio’n barhaol yn 1995 ac rydw i wedi gweithio yno ers hynny.

“Mae pethau wedi newid yn aruthrol. Roedden ni'n arfer gwneud anesthetig cyffredinol yn y practisiau ond cafodd hynny ei atal, ac rydyn ni'n llawer prysurach y dyddiau hyn.

“Mae llawer o bethau wedi gwella dros y blynyddoedd; mae technoleg wedi helpu'n fawr.

“Mae’r nyrsys deintyddol bellach yn gwneud mwy nag y gwnes i erioed ar ddechrau fy ngyrfa.

“Gallant wneud cymwysiadau fflworid, cymryd pelydrau-x a chymryd argraffiadau i’r deintyddion, ymhlith pethau eraill.”

Gwnaeth Angela y penderfyniad i ymddeol ar ddiwedd 2024 er mwyn iddi allu treulio mwy o amser gyda’i gŵr, tri o blant a phump o wyrion ac wyresau.

Yn y llun: Angela gyda pherchnogion y practis Janette Harrison ac Ann-Marie Howells.

Ychwanegodd: “Rwyf wedi bod yma ers 35 mlynedd ac mae wedi bod yn lle hyfryd i weithio.

“Rwy’n byw ym Mhort Talbot ac mae hi wastad wedi bod yn daith gerdded 10 munud i mi gyrraedd y gwaith ac roedd yn ddelfrydol pan oedd y plant yn yr ysgol gan fod yr ysgol ychydig y tu ôl i’r practis hefyd.

“Rwyf wastad wedi bod wrth fy modd yn gweithio gyda’r holl staff a’r cleifion – byddaf yn gweld eu heisiau i gyd.

“Rwy’n ddiolchgar i’r practis ac i’r holl ddeintyddion a staff dros y blynyddoedd. Maen nhw wedi bod yn wych gweithio gyda nhw.”

Roedd staff yn y practis yn gweithio gyda staff System Genedlaethol Adrodd ar y Gweithlu Cymru, sy'n darparu data gofal sylfaenol, i nodi Angela fel nyrs ddeintyddol hynaf y bwrdd iechyd.

Dywedodd perchnogion Practis Deintyddol Talbot Road, Janette Harrison ac Ann-Marie Howells: “Mae Angela wedi bod yn rhan o’n tîm deintyddol ers 35 mlynedd.

“Mae ganddi gyfoeth o brofiad y mae hi wedi’i rannu ag aelodau iau o staff.

“Mae ganddi ffordd ddigynnwrf, na ellir ei phlygu gan dawelu ein cleifion nerfus ac iau.

“Mae ei synnwyr digrifwch digywilydd wedi ein cadw mewn pwythau dros y blynyddoedd.

“Bydd colled fawr ar ei hôl.”