Mae'r gwasanaeth methiant y galon yn cadw calon Ken, 74 oed, a channoedd fel ef i guro

Os mai cartref yw lle mae'r galon, yna mae ysbyty mewn un rhan o Abertawe yn darparu cartref gofalgar oddi cartref i gannoedd o bobl bob blwyddyn.

Yn eu plith mae'r selogwr ffitrwydd Ken Palmer (yn y llun uchod), a oedd yn dal i wneud teithiau beicio pellter hir nes iddo, yn 70 oed, gael diagnosis o fethiant y galon oherwydd cardiomyopathi ymledol, un o'r achosion cyffredin.

Bedair blynedd yn ddiweddarach ac mae Ken yn parhau i gael ei fonitro gan wasanaeth methiant y galon cymunedol Bae Abertawe, gan weld y tîm nyrsys arbenigol a fferyllwyr naill ai'n rhithiol neu wyneb yn wyneb yn Ysbyty Gorseinon.

“Dydy o byth yn dod i’m meddwl nad ydw i’n teimlo’n dda,” meddai. “Mae’n helpu fy mod i’n cael gofal mor dda yma. Rydw i wedi cael triniaeth wych. Mae pawb yn wych.”

Ac nid Ken yn unig sy'n elwa o'r gwasanaeth ond ei wraig Sharon hefyd, gyda'r cwpl yn rhoi dim ond canmoliaeth.

“Mae’r gwasanaeth a ddarparwyd gan y tîm methiant y galon wedi bod yn rhagorol,” meddai Sharon. “Mae wedi gwneud yr hyn a fu’n gyfnod anodd iawn i mi a Ken gymaint yn haws i ymdopi ag ef oherwydd eu gofal a’u cefnogaeth.”

Mae methiant y galon yn gyflwr hirdymor, gyda'r galon yn methu â phwmpio gwaed o amgylch y corff mor effeithiol ag y dylai. Gall symptomau gynnwys diffyg anadl, blinder a hylif yn y coesau.

Fe'i hachosir gan gyflyrau fel clefyd coronaidd y galon, pwysedd gwaed uchel, ac arrhythmias. Gall effeithio ar bobl o unrhyw oedran, er ei fod yn llawer mwy cyffredin yn yr henoed.

Er na ellir gwella methiant y galon, gall cyfuniad o newidiadau i ffordd o fyw, meddyginiaeth a gofal arbenigol reoli symptomau'n effeithiol, gwella ansawdd bywyd a gwella canlyniadau hirdymor.

Mae gwasanaeth methiant y galon cymunedol Bae Abertawe yn cefnogi gofal sylfaenol gydag optimeiddio triniaeth methiant y galon – gan sicrhau bod cleifion yn cael y feddyginiaeth gywir ar gyfer eu hanghenion, er mwyn cael y canlyniad gorau posibl.

Mae'r gwasanaeth yn cael ei arwain gan nyrsys a fferyllwyr, sy'n rhedeg clinigau yn Ysbyty Gorseinon a Chlinig Cwmbwrla, Abertawe, ac Ysbyty Castell-nedd Port Talbot.

Dywedodd Hayley Taylor, yn y llun ar y dde, prif nyrs ar gyfer gwasanaethau cardioleg cymunedol: “Rydym yn gweld tua 120 o gleifion yr wythnos ar draws y tri safle, er bod y rhan fwyaf ohonynt yn cael eu gweld yng Ngorseinon.

“Gan fod gan Gorseinon wasanaeth fflebotomi, gall cleifion gael eu profion gwaed ac ymgynghoriadau clinig yno, sy'n gyfleus iddyn nhw ac yn darparu parhad gofal.

“Mae Gorseinon hefyd yn gartref i’r Clinig Diagnostig Cyflym, lle gall cleifion a atgyfeiriwyd gan eu meddyg teulu gydag amheuaeth o fethiant y galon dderbyn echocardiogram amserol a gweld cardiolegydd ymgynghorol ar yr un diwrnod.

"Os cadarnheir diagnosis o fethiant y galon, caiff cleifion eu trosglwyddo'n ddi-dor i'n gwasanaeth cymunedol, dan arweiniad nyrsys arbenigol a fferyllwyr, i sicrhau gofal a chymorth parhaus, personol."

Roedd Ken wedi bod yn heini erioed, yn rhedeg marathonau a hanner marathonau yn ogystal â mwynhau beicio pellter hir.

“Roeddwn i wedi bod yn sâl am ychydig fisoedd ac yn meddwl efallai fy mod i wedi dal Covid ac yn dioddef yr ôl-effeithiau,” meddai’r dyn 74 oed, a oedd â’i fusnes tirlunio gerddi ei hun cyn ymddeol.

Gwelodd ei feddyg teulu a chafodd ei atgyfeirio am brofion, yna gwelodd y cardiolegydd Dr Ben Dicken. Unwaith y cadarnhawyd ei ddiagnosis, cafodd Ken ei apwyntiad cyntaf yng nghlinig Gorseinon ym mis Gorffennaf 2022.

“Daeth y diagnosis fel sioc llwyr i’r ddau ohonom,” meddai. “Doedd yr un ohonom yn gallu ei gredu.”

Ychwanegodd Sharon: “Roedden ni hefyd yn ofnus iawn. Ond unwaith i Ken fynd i’r clinig methiant y galon roedden ni’n teimlo bod ei gyflwr wedi cael ei egluro’n llawn i ni mewn ffordd a oedd yn ei gwneud hi’n hawdd ei ddeall.”

Dywedodd Hayley fod cleifion wrth eu bodd yn dod i Ysbyty Gorseinon oherwydd bod ganddo deimlad cymunedol mor gryf. Cytunodd Ken a Sharon, sy'n byw gerllaw.

Dywedodd Ken ei fod wedi cael gofal fel sant ac yn arbennig o hoff o’i sgyrsiau gyda’r nyrs arbenigol methiant y galon Lydia Mason.

“Gallaf siarad â Lydia fel pe bai hi’n un o’r teulu,” meddai. “Gallwn ni gael chwerthin a jôc, ac rydych chi’n teimlo’n gyfforddus. Mae’n wasanaeth gwych.”

Dywedodd Sharon fod Ken yn rhannol fyddar, felly siaradodd ar y ffôn ar ei ran. “Mae'r ffaith y gallaf ffonio'r nyrsys methiant y galon gydag unrhyw ymholiadau neu broblemau wedi bod yn fuddiol,” ychwanegodd.

“Nid yn unig i Ken o safbwynt triniaeth ond hefyd i mi drwy dynnu’r straen allan o’r sefyllfa.”

(Yn y llun: Ken gyda'i wraig Sharon a'r nyrs arbenigol methiant y galon Lydia Mason)

Yn 2023, cydnabuwyd dull system gyfan Bae Abertawe o ymdrin â methiant y galon gyda Gwobr GIG Cymru fawreddog yn y categori Darparu Gwerth a Gofal Uwch.

Roedd hyn yn cydnabod model gofal arloesol ac integredig y tîm, o ddiagnosteg, y tîm cleifion mewnol a'r gwasanaeth methiant y galon cymunedol.

Ar hyn o bryd mae'r gwasanaeth yn cefnogi neu'n optimeiddio triniaeth yn weithredol ar gyfer tua 1,000 o gleifion.

Fodd bynnag, ym Mae Abertawe, mae tua 5,000 o gleifion wedi cofrestru gyda meddygon teulu fel rhai sydd â methiant y galon. Mae'r rhan fwyaf ohonynt yn rheoli eu cyflwr yn dda ac felly nid oes angen iddynt weld y tîm arbenigol.

Ond dywedodd Hayley, pe bai cyflwr claf yn dechrau dirywio, y gallai eu meddyg teulu eu hailgyfeirio i'r gwasanaeth.

“Ein blaenoriaeth yw sicrhau eu bod yn cael eu gweld gan ein tîm arbenigol yn hytrach na dod at ddrws ffrynt Ysbyty Treforys,” ychwanegodd.

“Rydym yn adnabod y cleifion hyn yn dda, a thrwy ymyrryd yn gynnar, gallwn yn aml atal dirywiad pellach a’u helpu i fynd yn ôl ar y trywydd iawn.”