Mae sesiynau addysgol yn helpu i hysbysu ac ysbrydoli pobl sy'n byw gydag MS

Mae pobl sydd â chyflwr niwrolegol gydol oes wedi cael eu hysbrydoli i ddychwelyd i'r gwaith a rhoi cynnig ar hobïau newydd diolch i sesiynau addysgol a gynhelir gan dîm arbenigol.

Mae'r sesiynau ar gyfer pobl â sglerosis ymledol (MS) ac yn rhoi cyfle i ddeall mwy am y cyflwr a'i reolaeth,

Mae dau fath o sesiynau – un ar gyfer pobl sydd wedi cael diagnosis newydd ac un arall ar gyfer cleifion mwy sefydledig, o'r enw 'byw'n dda gydag MS'.

Yn y llun: Aelodau staff o'r tîm MS ac Uned Ambiwlariaeth Niwroleg Jill Rowe.

Cyflwynir y sesiynau gwybodaeth sydd newydd gael diagnosis fel rhan o brosiect cydweithredol rhwng tîm arbenigol MS Ysbyty Treforys, Cymdeithas MS a Phrifysgol Abertawe.

Mae staff yn darparu gwybodaeth, cyngor a chefnogaeth i gleifion MS a'u teuluoedd a'u gofalwyr ar adeg eu diagnosis ac o gwmpas yr adeg honno.

Yn ogystal ag addysgu cleifion am y cyflwr, mae'r sesiynau hefyd yn rhoi'r cyfle i gyfarfod a dod i adnabod y tîm MS.

Mae'r sesiynau byw'n dda gydag MS yn debyg ac yn caniatáu i staff drafod datblygiadau mewn triniaethau, ymchwil, rheoli symptomau ac unrhyw gefnogaeth y mae cleifion yn teimlo sydd ei hangen arnynt.

Maent hefyd yn rhoi cyfle i bobl siarad ag eraill sydd â phrofiadau tebyg iddynt hwy.

Mynychodd Anita Hicks, o Gresselly yn Sir Benfro, sesiwn byw'n dda gydag MS ar ôl cael diagnosis o'r cyflwr 20 mlynedd yn ôl.

Parhaodd i weithio'n rhan-amser fel nyrs tan ei hymddeoliad diweddar ym mis Medi.

“Cyn i mi gael diagnosis, roeddwn i’n flinedig iawn ac yn teimlo’n goglais yn fy nghoesau,” meddai’r ddynes 66 oed.

“Es i at y meddygon a chefais rai profion a sgan CT ac yn y pen draw dywedwyd wrthyf mai MS ydoedd, a chefais fy nhrosglwyddo i’r tîm yn Nhreforys.

“Rwy’n ddefnyddiwr cadair olwyn rhan-amser, ac mae MS yn effeithio ar fy symudedd a’m lles cyffredinol.

“Gofynnodd y tîm MS i mi ddod i un o’r sesiynau byw’n dda gydag MS, felly aeth fy ngŵr a minnau a’i chael yn brofiad meddwl-ysgogol ac yn hynod ddefnyddiol.

“Yn ystod y sesiwn, roedd gan Gymdeithas yr MS stondin ac roedden nhw’n gofyn am weithgareddau yr oeddem ni bob amser yn dymuno ein bod ni wedi’u gwneud.”

Jôciodd Anita ei bod hi wastad wedi bod eisiau dysgu sut i syrffio ond ei bod hi nawr yn gwneud yn union hynny ar ôl cael ei chyfeirio at wersi addasol.

Yn y llun: Mae Anita wedi dechrau gwersi syrffio addasol.

Ychwanegodd: “Fe wnaethon nhw ddweud wrtha i am yr ysgol syrffio yn Sir Benfro a oedd yn darparu gwersi addasol.

“Fe wnaethon nhw drefnu sesiwn i mi, ac roedd wedi’i drefnu’n dda a rhoddodd gyfle anhygoel i mi.

“Cefais amser gwych ac fe wnes i fwynhau’n fawr iawn. Dw i’n mynd i gael mwy o sesiynau.”

Cyflwynwyd y sesiynau byw'n dda gydag MS i helpu cleifion presennol i gael y wybodaeth ddiweddaraf am y cyflwr.

Dywedodd Dr Owen Pearson, niwrolegydd ymgynghorol yn Ysbyty Morriston: “Rydym wedi bod yn cynnal y sesiynau sydd newydd gael diagnosis ers blynyddoedd lawer ond mae MS yn faes sy'n esblygu'n gyson.

“Roedden ni’n ymwybodol bod cleifion ag MS eisoes yn cael eu gadael ar ôl o ran eu hanghenion gwybodaeth.

“Cysyniad y sesiynau byw’n iach yw addysgu cleifion sydd eisoes wedi cael diagnosis sefydledig gyda’r wybodaeth ddiweddaraf am MS.

“Mae cleifion yn cael eu diweddaru gyda’r gofal a’r ymchwil diweddaraf ar gyfer MS. Er enghraifft, rydym bellach yn gwybod bod ysmygu yn niweidiol ac yn cynyddu eu risg o anabledd a bod rhoi’r gorau iddi yn newid cwrs eu clefyd.

“Yn aml, nid yw’r grŵp hwn o gleifion wedi cael eu trin â chyffuriau sy’n addasu clefyd MS gan na fyddent wedi bod yn gymwys.

“Felly, mae pwysigrwydd ymyriadau ffordd o fyw, i’w cadw cystal ag y gallant fod, yn hanfodol i’w gofal parhaus.”

Mae'r sesiynau addysgol ar gyfer cleifion sydd newydd gael diagnosis yn rhedeg mewn ffordd debyg ond yn helpu pobl i gael gwell dealltwriaeth o'r cyflwr a gofyn unrhyw gwestiynau sydd ganddynt.

Dywedodd Dr Gillian Ingram, niwrolegydd ymgynghorol: “Mae pobl sydd wedi cael diagnosis newydd o gyflwr sy’n newid bywyd, fel MS, yn profi ystod eang o emosiynau ac ansicrwydd ynghylch eu dyfodol ar adeg pan maen nhw’n aml yn sâl yn gorfforol ac yn gorfod gwneud penderfyniadau pwysig ynghylch triniaeth.

“Nod y sesiynau yw helpu cleifion, a’u teuluoedd, i ddatblygu dealltwriaeth fanwl o’u diagnosis newydd.

“Mae gan gleifion yr amser i ddod i adnabod y tîm MS cyfan, gyda staff ar gael drwy gydol y sesiynau i ateb unrhyw ymholiadau a rhoi cefnogaeth.

“Mae seicolegydd clinigol sydd â diddordeb mewn MS o Brifysgol Abertawe hefyd yn mynychu i roi persbectif personol ar ymdopi â diagnosis sy’n newid bywyd.”

Cyn mynychu, gofynnir i gleifion a oes ganddynt gwestiynau penodol fel y gellir teilwra'r sesiynau i gwmpasu pynciau penodol.

Mae amryw o aelodau'r tîm MS yn rhoi sgyrsiau ar amrywiaeth o bynciau gan gynnwys deall MS, rheoli symptomau, aros yn egnïol, triniaethau, ymchwil a datblygiadau a mwy.

“Mae gwrando ar gleifion yn ein helpu i ddeall yr hyn sydd angen iddyn nhw ei wybod ar y pwynt hwnnw yn eu taith ddiagnostig,” ychwanegodd Gillian.

“Gall mynychwyr ofyn cwestiynau mewn amgylchedd hamddenol, neu mae ganddyn nhw’r opsiwn o sgwrsio’n breifat gydag aelod o’r tîm.

“Rydym yn cynnig agwedd gyfeillgar, ofalgar a gonest, a gobeithio y bydd hyn yn rhoi tawelwch meddwl i gleifion, gan ddarparu cefnogaeth a gwybodaeth hefyd i roi’r hyder iddynt gymryd rhan weithredol yn eu hunanreolaeth.”

Dywedodd Helen Owen, prif nyrs arbenigol MS: “Mae’r diwrnodau gwybodaeth yn gofyn am lawer o waith trefnu gan y tîm cyfan, sy’n cynnwys ymgynghorwyr, nyrsys, ffisiotherapyddion, fferyllwyr a staff gweinyddol.

“Mae hynny heb gefnogaeth gwasanaethau arbenigol eraill gan gynnwys rhoi’r gorau i ysmygu, y tîm ymchwil, gwasanaeth Parasol a llawer mwy.

“Mae pobl yn dweud wrthym eu bod yn elwa o gwrdd â phobl eraill mewn sefyllfa debyg iddyn nhw. Mae hyd yn oed un claf wedi cael ei ysbrydoli i ddychwelyd i'r gwaith gan ei fod wedi ennill hyder o'r sesiwn.

“Mae derbyn adborth gan bobl a fynychodd y diwrnod i ddweud eu bod wedi teimlo eu bod wedi’u grymuso gan y wybodaeth a’r gefnogaeth a gawsant a’u galluogodd i wneud newidiadau cadarnhaol yn eu bywydau yn anhygoel.

“Mae’n profi bod cynnal y sesiynau yn werth chweil.”