Gall diod boeth a sgwrs gyfeillgar gyda gwirfoddolwr helpu i dawelu meddwl pobl sy'n cyrraedd yr ysbyty i gael triniaeth canser.

Mae adran radiotherapi Ysbyty Singleton yn Abertawe yn gartref i far te, lle gall cleifion a staff gael diodydd poeth a byrbrydau.

Mae tîm o wirfoddolwyr yn ei reoli, sydd wrth law i sgwrsio gyda chleifion a'u teuluoedd, ffrindiau a gofalwyr.

Yr wythnos hon, Wythnos Gwirfoddolwyr cenedlaethol, rydym yn tynnu sylw at rai o'r gwaith gwych sy'n cael ei wneud gan bobl sy'n rhoi o'u hamser i helpu eraill.

Yn y llun: Teresa Lewis yw un o wirfoddolwyr y bar te.

Ym Mae Abertawe, mae gwirfoddolwyr yn ymgymryd ag amrywiaeth o rolau, o gyfarfod a chyfarch ar y desgiau blaen i redeg bariau te, ac o ddarparu cludiant i gefnogi'r gwasanaeth caplaniaeth.

Nid ydynt yn disodli staff cyflogedig ond maent yn darparu gwasanaeth amhrisiadwy wrth wella profiad cleifion a'u teuluoedd.

Gwnaeth Ann Humphrey, o Abertawe, y penderfyniad i ddechrau gwirfoddoli 11 mlynedd yn ôl, ar ôl iddi golli ei gŵr.

“Roeddwn i eisiau rhoi rhywbeth yn ôl oherwydd fy mod i wedi colli fy ngŵr, ac roedd fy rhieni ill dau wedi marw yn Ysbyty Singleton,” meddai.

“Gan fod yn yr adran radiotherapi, rwy'n mwynhau pan fydd y cleifion yn dod trwy eu triniaeth, ac maen nhw'n dod i mewn i'r bar te i ddweud wrthym, 'rydym wedi gorffen'.

“Rydyn ni’n eu gweld nhw wedi mynd trwy eu holl driniaeth.

“Mae’n rhoi boddhad mawr i wirfoddoli yma, ac rydych chi’n cael gwneud ffrindiau gyda’r bobl rydych chi’n gweithio gyda nhw. Ac, wrth gwrs, rydych chi’n helpu pobl.”

Mae Ann Griffiths, o Abertawe, wedi gwirfoddoli yn Ysbyty Singleton am y 14 mlynedd diwethaf.

Yn fwy diweddar mae hi wedi helpu i redeg y bar te radiotherapi, yn ogystal â chwarae'r piano ar y ward dementia a helpu ar ddesg flaen yr ysbyty.

“Dechreuais wirfoddoli oherwydd fy mod i eisiau helpu a gwneud rhywbeth defnyddiol,” meddai Ann, sy’n gwirfoddoli am bum awr yr wythnos.

“Gall rhai cleifion fod ychydig yn nerfus wrth ddod i mewn am eu hapwyntiadau ond cyn gynted ag y byddwch chi'n dechrau siarad â nhw, maen nhw'n tawelu.

“Mae’r cleifion mor werthfawrogol o allu dod i mewn a chael paned o de, yn enwedig gan fod rhai ohonyn nhw’n dod o gyn belled ag Aberdaugleddau neu Fachynlleth.

“Rwy’n cael teimlad o foddhad o helpu pobl a’u tawelu a chael ychydig o sgwrs gyda nhw.

“Mae’n bleserus iawn. Mae’n lle hyfryd i weithio – yn llawen iawn.”

Yn y llun: Ann Humphrey ac Ann Griffiths yn gwirfoddoli yn y bar te radiotherapi.

Dechreuodd Teresa Lewis, o Abertawe, wirfoddoli yn Ysbyty Singleton yn 2019 ac ymwelodd â'r wardiau i ddechrau yn gwerthu eitemau o'r troli.

“Roedden ni’n arfer mynd o gwmpas y wardiau gyda’r troli am ddwy awr, ond fydden ni ddim yn mynd o gwmpas pob un ohonyn nhw oherwydd bydden ni’n siarad â chleifion,” meddai hi.

“Pan darodd Covid doedden ni ddim yn gallu mynd o gwmpas y wardiau mwyach. Ond pan ddaethon ni’n ôl, dangoswyd y bar te radiotherapi i mi a phenderfynais fynd yno oherwydd gallwn i gwrdd â mwy o bobl.

“Rydym yn gweini te a choffi ac yn gwerthu jig-sos a llyfrau i helpu i godi arian ar gyfer Elusen Iechyd Bae Abertawe, yn ogystal â chadw’r ardaloedd yn lân ac yn daclus.

“Rydym hefyd yn helpu gyda’r staff, os oes angen unrhyw fwyd neu ddiodydd arnyn nhw i’w cleifion.”

Mae Teresa bellach yn helpu i redeg y bar te am dair awr yr wythnos a dywedodd ei bod hi bob amser yn edrych ymlaen at ei sifftiau.

“Mae fy nheulu a minnau wedi ceisio helpu yn y gymuned erioed,” meddai.

“Dw i’n meddwl y dylwn i fod wedi bod yn nyrs a dw i jyst eisiau rhoi rhywbeth yn ôl.

“Dydyn ni ddim yn cwrdd â’r cleifion yn unig, rydyn ni’n cwrdd â’u partneriaid, gofalwyr a theuluoedd, ac rydyn ni hefyd yn dod i adnabod y staff hefyd.

“Rwy’n cael tawelwch meddwl a theimlad o gyflawniad, ac mae’n gwneud i mi deimlo’n hapus.

“Os gallaf roi gwên ar wyneb rhywun, ar ddiwedd y dydd rwy'n teimlo fy mod wedi gwneud rhywbeth da.”

Dywedodd Julia Griffiths, cydlynydd gwirfoddolwyr gwasanaeth gwirfoddolwyr y bwrdd iechyd: “Mae ein gwirfoddolwyr yn y bar te radiotherapi yn grŵp ymroddedig ac angerddol o bobl sy’n cefnogi cleifion ac ymwelwyr yn ystod rhai o’r cyfnodau anoddaf yn eu bywydau.

“Mae’n rhaid i rai o’n cleifion deithio cryn bellter wrth ddod am driniaeth ac mae’n gwneud gwahaniaeth mawr iddyn nhw pan maen nhw’n cael eu cyfarch gan wyneb cyfarwydd gyda phaned a gwên yn barod.”

Dywedodd Cathy Stevens, swyddog elusen cymorth cymunedol ar gyfer Elusen Iechyd Bae Abertawe'r bwrdd iechyd: “Y gwirfoddolwyr yw calon yr adran radiotherapi mewn gwirionedd.

“Mae eu gwên gyfeillgar, eu sgyrsiau caredig, a’u hymroddiad diysgog yn creu lle cysurus i gleifion yn ystod yr hyn a all fod yn gyfnod heriol iawn.

“Rydym yn hynod ddiolchgar am eu hymdrechion, ac mae'r arian maen nhw'n ei godi yn mynd yn ôl yn uniongyrchol i gefnogi a gwella gofal i'n cleifion.

“Maen nhw’n gwneud gwahaniaeth gwirioneddol bob dydd.”