Gwasanaeth wlserau pwysau arobryn yn cael ei ddathlu'n rhyngwladol ar ei ben-blwydd yn 20 oed
Mae gwasanaeth arobryn sy'n helpu cleifion ag wlserau pwysau cymhleth wedi cael ei gydnabod ledled Ewrop wrth iddo ddathlu ei ben-blwydd yn 20 oed.
Mae wlser pwysau, a elwid gynt yn friw gwely, yn ddifrod i'r croen a'r meinweoedd oddi tano a achosir gan aros mewn un lle am gyfnod rhy hir. Gallant fod yn ddinistriol i gleifion a'u teuluoedd, gan gael effaith negyddol ddifrifol ar ansawdd bywyd, nid yn unig yn gorfforol ond yn emosiynol, yn gymdeithasol ac yn ariannol.
Lansiwyd Gwasanaeth Atal ac Ymyrraeth Briwiau Pwysedd (PUPIS) Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe yn 2005. Dilynodd brosiect ymchwil a oedd yn alinio nyrsys arbenigol â pheirianwyr adsefydlu ag arbenigedd mewn arwynebau lleddfu pwysau a rheoli ystum.
Nawr, wrth i dîm PUPIS nodi eu 20fed pen-blwydd, mae eu gwaith wedi cael ei gyflwyno mewn cynhadledd Ewropeaidd fawreddog, ac mae hefyd wedi cael ei ystyried yn esiampl gan sefydliad Ewropeaidd arall.
Mae PUPIS wedi tynnu sylw at y cysylltiad uniongyrchol rhwng ystum ac wlserau pwysau, a hefyd manteision ymgysylltu â chleifion, addysg a hunanofal.
Fe'i sefydlwyd o gydweithrediad â Chanolfan Llosgiadau a Llawfeddygaeth Blastig Cymru lle datblygwyd llwybr symlach ar gyfer llawdriniaeth ailadeiladu wlserau pwysau.
Dywedodd Susan Flavin, Nyrs Glinigol Arbenigol PUPIS: “Mae gofal sy’n canolbwyntio ar y claf, gan ddeall eu hanghenion seicolegol, cymdeithasol a chorfforol, yn ganolog i’n gwasanaeth.
“Mae addysg yn hanfodol, gan sicrhau bod cleifion a gofalwyr yn deall sut mae wlserau pwysau yn ffurfio, sut i’w rhyddhau a sut i’w hatal rhag digwydd eto.
“I gefnogi hunanofal rydym yn cymryd amser i wrando ar eu heriau penodol, sicrhau eu bod yn teimlo’n wybodus ac yn cael eu grymuso, a’u parchu yn eu cydbwysedd dyddiol i reoli risg.
“Nid dim ond gwella clwyfau ydyw ond galluogi ansawdd bywyd ac annibyniaeth. Weithiau’r nod yw cael rhywun allan o’r gwely’n ddiogel fel y gallant weithredu a rhyngweithio’n fwy llawn gyda’r holl fanteision iechyd y mae hynny’n eu cynnig.”
Mae'r tîm yn cefnogi hunanreolaeth cleifion o risg pwysau, i atal ailddigwyddiad, ac yn darparu rhyddhad pwysau a chefnogaeth ystumiol. Maent hefyd yn defnyddio technolegau fel mapio pwysau rhyngwyneb, i nodi'r ffactorau risg cyfrannol a datblygu ymyriadau ac addysg - pob un wedi'i deilwra'n unigol i anghenion pob claf.
Mae mapio pwysau hefyd yn rhoi cipolwg unigryw i gleifion ar sut olwg sydd ar bwysau a pha ymarferion lleddfu pwysau sy'n gweithio orau iddyn nhw. Cynigir hyfforddiant pwrpasol a chlinig mapio pwysau mynediad agored bellach i'r rhai sydd ag anafiadau i'r llinyn asgwrn cefn.
Dywedodd Dr Mark Bowtell, Prif Wyddonydd Clinigol a Dirprwy Bennaeth Peirianneg Adsefydlu: “Mae PUPIS yn arloesi’n gyson, gan addasu i anghenion cleifion a thechnoleg newydd, boed yn symleiddio’r broses atgyfeirio, neu’n newid modelau gwasanaeth.
“Er enghraifft - roedden ni eisiau rhoi gwybodaeth symlach, ond effaith uchel, wrth law i weithwyr proffesiynol yn ystod rhyngweithiadau â chleifion, felly fe wnaethon ni ddatblygu ap o'r enw 'Offload' sydd ar gael ar iPads.
“Y nod oedd cyflwyno atebion ar gyfer y broblem gymhleth o atal wlserau pwysau, mewn ffordd syml.”
Ychwanegodd Susan: “Mae’n bwysig ein bod yn cefnogi ac yn grymuso ein cydweithwyr yn y gymuned i reoli cleifion mwy cymhleth. Sylweddolon ni ein bod yn wynebu llawer o’r un problemau ag oedd mewn gwirionedd yn nwylo’r claf a’r tîm gofal lleol i’w datrys.”
Mae'r tîm wedi datblygu sesiynau hyfforddi ar gyfer nyrsys ardal, therapyddion, staff cartrefi gofal a gweithwyr proffesiynol eraill i ddod ynghyd i ddysgu a thrafod atal a chynllunio rheoli wlserau pwysau. Mae'r pwyslais ar dechnegau i leihau pwysau trwy gynyddu gweithgaredd, a phwysigrwydd ystum.
Mae PUPIS hefyd yn creu cyfres o ganllawiau “sut i” i gynorthwyo rheoli ardaloedd risg cyffredin yn lleol, fel y traed, y pelfis a’r asgwrn cefn, yn ogystal â chanllaw i reoli cyfanrwydd y croen yn y contractiadau hynny.
Mae gweithio'n agos gyda'r tîm llawfeddygaeth blastig nid yn unig wedi lleihau'r amser y mae cleifion yn ei dreulio yn yr ysbyty - gan leihau nifer y dyddiau mewn gwelyau cleifion mewnol o 49 diwrnod i gyfartaledd o 28 diwrnod - ond mae hefyd wedi gwneud gwahaniaeth sylweddol i sut mae eu gofal yn cael ei reoli.
Bydd nyrs arbenigol PUPIS yn gweld cleifion i ystyried llawdriniaeth ac yn cynnal asesiad clinigol gan sicrhau bod eu rheolaeth pwysau, eu hiechyd a'u lles cyffredinol wedi'u optimeiddio. Nid oes angen adolygiad gan y llawfeddyg plastig ar lawer, ond mae nifer fach yn mynd ymlaen i gael eu hystyried ar gyfer llawdriniaeth ailadeiladu.
I'r rhai sydd angen llawdriniaeth, cynigir cyn-adsefydlu i feithrin eu cryfder a'u hannibyniaeth cyn eu llawdriniaeth. Mae hyn yn optimeiddio eu canlyniad llawfeddygol a chyflymder adsefydlu, ac yn lleihau'r risg y bydd yr wlser pwysau yn dychwelyd.
Mae risgiau uchel yn gysylltiedig â llawdriniaeth ailadeiladu ac mae angen cydlynu rhwng sawl arbenigedd. Yn ddiweddar, cychwynnodd Susan dîm amlddisgyblaethol (PU MDT) a oedd yn cynnwys llawfeddygon plastig ac orthopedig ochr yn ochr â radioleg a microbioleg i gynllunio ar gyfer yr achosion cymhleth hyn.
Ychwanegodd: “Mae cael arbenigedd y tîm amlddisgyblaethol hwn wedi gwneud gwahaniaeth enfawr. Mae’r aelodau’n arbenigwyr yn eu maes. Mae eu hymrwymiad a’u hymroddiad yn cael effaith ddofn ar ofal a chanlyniadau’r cleifion.”
Yn ddiweddar, rhoddodd Susan gyflwyniad ar ddatblygiad a llwyddiant PUPIS yng nghynhadledd Cymdeithas Rheoli Clwyfau Ewrop ac ers hynny mae adran llawfeddygaeth blastig yn Nenmarc wedi cysylltu â hi i rannu'r gwaith a wneir yng Nghymru.
Dewiswyd y gwasanaeth hefyd fel gwasanaeth enghreifftiol mewn adolygiad o fodelau gwasanaeth ar gyfer ailadeiladu wlserau pwysau yng nghynhadledd Panel Cynghori Ewropeaidd ar Wlserau Pwysedd (EPUAP).
I nodi 20 mlynedd o PUPIS, mae'r tîm hefyd wedi casglu adborth gan wasanaethau cysylltiedig. Roedd y tîm wedi'u syfrdanu gan yr ymatebion, gan gynnwys y canlynol:
- “ Rydym yn ffodus iawn yng Nghymru i gael gwasanaeth mor unigryw sy’n ategu ac yn codi’r gofal a’r gefnogaeth y gallwn ei rhoi i unigolion sydd â neu sydd mewn perygl o niwed pwyso a phobl sy’n gofalu amdanynt. Diolch i chi PUPIS, a boed i chi fod yno am amser hir i’n cefnogi ni i gyd a pharhau i wneud gwahaniaeth cadarnhaol i ganlyniadau cleifion”
- “Gwasanaeth amhrisiadwy o ran lles cleifion a rheoli mannau pwyso”
- Pan fyddwn yn gwneud atgyfeiriad, rydym yn derbyn cefnogaeth brydlon a rhagorol ar bob achlysur a gofal, cefnogaeth a chyngor dilynol”
Mae mynediad at y gwasanaeth PUPIS drwy nyrsio cymunedol, cartrefi gofal nyrsio ac ysgolion ar gyfer disgyblion cymhleth, lle mae angen ymyrraeth fwy arbenigol.
Mwy am wlserau pwysau
Gan ddechrau gyda chochni'r croen, os na chânt eu rhyddhau, gall y difrod fod yn helaeth, gan effeithio ar haenau dyfnach o groen neu gyhyrau ac asgwrn.
Mae PUPIS yn rhan o'r Uned Beirianneg Adsefydlu, sydd wedi'i lleoli yn Ysbyty Treforys, ac mae'n eistedd o dan yr adran Ffiseg Feddygol a Pheirianneg Glinigol.
Rydym yn croesawu gohebiaeth a galwadau ffôn yn y Gymraeg neu'r Saesneg. Atebir gohebiaeth Gymraeg yn y Gymraeg, ac ni fydd hyn yn arwain at oedi.