Daliwch ati, cadwch yn ddiogel... pam nad yw cwympiadau yn rhan anochel o heneiddio
Bob blwyddyn mae tua 130,000 o bobl hŷn yn cwympo, gyda llawer yn dioddef anafiadau sylweddol ac, mewn rhai achosion, anafiadau sy'n newid bywydau.
Gall rhywun sy'n cwympo ddioddef symudedd llai, colli annibyniaeth, a hyd yn oed aros yn yr ysbyty am gyfnod hir.
Mae cwympiadau’n costio £2.3bn y flwyddyn syfrdanol i’r GIG, gyda £1.1bn yn cael ei briodoli i drin toriadau clun yn unig. Mae astudiaethau hefyd wedi dangos pan fydd unigolyn yn cwympo unwaith, ei fod ddwywaith yn fwy tebygol o gwympo eto.
Ond mae'n wirioneddol bwysig cofio nad yw cwympo yn rhan anochel o heneiddio. Ac er bod effaith cwympiadau yn enfawr ar unigolion, eu teuluoedd a'r sefydliadau sy'n darparu gofal a chymorth, mae modd osgoi llawer o ddigwyddiadau trwy gymryd rhai mesurau syml i leihau'r risgiau.
Dyna pam y byddwn yn canolbwyntio ar yr ystod hon o fesurau yn ystod mis Hydref, yr addasiadau i ffordd o fyw a fydd hefyd yn helpu i leihau cwympiadau a'r sefydliadau a all ddarparu cymorth ymarferol, fel addasiadau cartref a larymau personol.
“Gall effaith cwymp ar fywyd rhywun fod yn enfawr ac mae’n mynd ymhell y tu hwnt i’r goblygiadau corfforol,” eglurodd Arweinydd Gwella Ansawdd Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe ar gyfer Atal Cwympiadau, Eleri D’Arcy.
“Gall effeithio ar fywydau pobl mewn sawl ffordd wahanol a gall arwain at golli hyder. Gall hyn beri i bobl dynnu’n ôl o’u gweithgareddau dyddiol, gan effeithio ar eu hiechyd corfforol a meddyliol.
“Ond nid yw cwympiadau yn rhan anochel o heneiddio ac mae yna lawer o bethau y gallwn eu gwneud i leihau’r risg ohonynt yn digwydd.
“Dydyn ni ddim eisiau aros nes bod cwymp wedi digwydd – rydyn ni eisiau rhoi’r mesurau ataliol ar waith yn gynnar a meddwl am yr hyn y gellir ei wneud i leihau unrhyw risgiau cymaint â phosibl.”
Mae mesurau i'w hystyried yn cynnwys rhywbeth mor syml â edrych o gwmpas amgylchedd eich cartref neu gartref anwylyd; a oes unrhyw wifrau'n llusgo neu a oes ryg ar waelod neu ben grisiau? – peidiwch ag anghofio y gall rygiau a matiau lithro pan fydd rhywun yn camu arnynt, felly tynnwch nhw os yn bosibl.
Gall hyd yn oed rhywbeth mor syml â golau nos wrth ymyl eich gwely, y gellir ei droi ymlaen yn hawdd os oes angen i chi neu'ch anwylyd godi yn y nos, fynd yn bell iawn i gyfyngu ar y risg bosibl o syrthio yn y tywyllwch.
Gyda'r tymheredd yn gostwng wrth i ni agosáu at y gaeaf, gall rhew arwain at arwynebau llithrig mewn gerddi ac ar balmentydd, felly efallai ystyriwch fynd allan, cael rhywfaint o ymarfer corff neu fynd i'r siopau unwaith y bydd pethau wedi cynhesu.
Dros yr wythnosau nesaf, byddwn hefyd yn edrych ar y gefnogaeth ymarferol sydd ar gael i helpu i atal cwympiadau, sut y gall bwyta'n dda a chadw'n hydradol wneud gwahaniaeth mawr a pham mae ceisio aros yn egnïol, gan wneud popeth o fewn eich gallu i gadw'ch cyhyrau a'ch esgyrn yn gryf, mor bwysig.
Mae hefyd yn bwysig cydnabod sut na ddylid byth anwybyddu na brwsio hyd yn oed y cwympiadau 'bach' - yr eiliadau 'dim ond baglu' nad oeddent yn achosi llawer o boen ond mwy o embaras.
Isod fe welwch ddolenni defnyddiol i sefydliadau a all roi cyngor a chymorth ynghylch atal cwympiadau.
Dilynwch y ddolen hon i gael mynediad at wybodaeth am atal cwympiadau ar wefan Age Cymru.
Dilynwch y ddolen hon i ddarllen mwy am atal cwympiadau ar wefan Age Connects Cymru.
Rydym yn croesawu gohebiaeth a galwadau ffôn yn y Gymraeg neu'r Saesneg. Atebir gohebiaeth Gymraeg yn y Gymraeg, ac ni fydd hyn yn arwain at oedi.