Bydd triniaeth newydd yn helpu cleifion MS i gael eu trin yn gynt yn y DU am y tro cyntaf

Mam o Sir Benfro yw'r claf GIG cyntaf yn y DU i gael ei thrin â chyffur newydd i atal ailwaelu sglerosis ymledol (MS).

Mae'r feddyginiaeth sydd newydd ei chymeradwyo, ublituximab, yn cael ei rhoi trwy drwyth mewnwythiennol (IV) a'i ddefnyddio i helpu i drin atglafychiadau o MS.

O'i gymharu â thriniaethau eraill, gellir rhoi'r cyffur yn llawer cyflymach trwy drwyth IV, gan ganiatáu i fwy o gleifion gael eu trin yn gynt.

Mae MS, cyflwr gydol oes, yn digwydd pan fydd system imiwnedd person yn ymosod ar ei ymennydd a llinyn asgwrn y cefn.

Yn y llun: Fiona Creelie gyda'r tîm MS a staff Uned Ambiwlans Niwroleg Jill Rowe.

Mae'r system imiwnedd yn creu celloedd sy'n ymosod ac yn lladd firysau yn y corff ond i'r rhai ag MS, mae'r celloedd yn ymosod ar y nerfau yn lle hynny.

Mae'r wythnos hon, dydd Llun 28ain Ebrill i ddydd Sul 4ydd Mai yn nodi Wythnos Ymwybyddiaeth MS.

Fiona Creelie, o Aberdaugleddau, oedd y claf cyntaf i gael triniaeth gyda'r cyffur newydd yn Uned Ambiwlans Niwroleg Jill Rowe yn Ysbyty Treforys yn Abertawe.

“Dechreuais brofi pinnau a nodwyddau a phoenau saethu miniog yn fy wyneb ym mis Medi,” meddai’r fenyw 35 oed.

“Roedden nhw'n meddwl i ddechrau mai niwralgia trigeminol oedd e, sy'n boen sydyn, difrifol yn yr wyneb.

“Ym mis Tachwedd, dechreuais gael yr un teimladau i lawr fy mraich dde, felly es i’r adran damweiniau ac achosion brys a chael sgan MRI a llawer o brofion eraill ac yna cefais fy atgyfeirio i Ysbyty Treforys.”

Dim ond yn swyddogol y derbyniodd y fam i un ei diagnosis o MS a dim ond pythefnos yn ddiweddarach derbyniodd ei thriniaeth IV gyntaf o'r cyffur newydd.

Ychwanegodd Fiona: “Cefais gynnig detholiad o dri chyffur, ond dewisais hwn oherwydd ei fod yn cyd-fynd â’n bywyd teuluol.

“Bydd y driniaeth hon unwaith bob chwe mis am ddim ond awr bob tro, felly dyma oedd y ffit orau i mi.

“Mae braidd yn wallgof i fod y person cyntaf i dderbyn y driniaeth ond mae hefyd yn gyffrous iawn.”

Gyda'r driniaeth newydd yn gallu cael ei rhoi yn gynt o lawer, bydd yn helpu i leihau'r amser y mae cleifion yn aros am driniaeth.

Yn y llun: Fiona gyda'r niwrolegydd ymgynghorol Dr Gillian Ingram.

Dywedodd Dr Owen Pearson, niwrolegydd ymgynghorol yn Ysbyty Treforys: “Mae'r cyffur ei hun yn fersiwn newydd o gyffur sydd eisoes wedi'i gymeradwyo, ond y fantais yw ei fod yn cael ei roi'n gyflymach, trwy drwyth IV.

“Mae’n ein galluogi i drin mwy o gleifion y dydd ac mae hynny’n ein galluogi i gwtogi’r amser aros am driniaeth.

“Mae’n driniaeth hynod effeithiol sy’n helpu i atal llid y ffocal, sef briwiau newydd rhag ymddangos ar MRI, neu gael atglafychiadau newydd o MS.

“Roedd yr uned yn dechrau gweithredu uwchlaw ei chapasiti felly bydd cyflwyno’r cyffur hwn yn helpu gyda hynny.

“Cafodd treialon clinigol ar gyfer y cyffur eu cynnal mewn canolfannau eraill yn y DU, gan gynnwys Caerdydd, ac mae wedi’i gymeradwyo’n ddiweddar i’w ddefnyddio ar y GIG.

“Mae gallu ei gynnig mor gyflym i’n cleifion ym Mae Abertawe yn golygu llawer o gydweithio â’r adran fferylliaeth.

“Mae gennym ni fferyllydd clinigol penodedig o fewn ein tîm sy’n ein galluogi i ddarparu triniaethau newydd fel hyn i’n cleifion.”

Ychwanegodd Charles-Henry Her, fferyllydd clinigol y tîm: “Mae’r meddygon ymgynghorol yn rhagweithiol iawn wrth ddod o hyd i’r cyffuriau newydd hyn ac yna maen nhw’n rhoi’r holl wybodaeth sydd ei hangen arnaf.

“Rwy’n dysgu am y cyffuriau newydd a sut maen nhw’n gweithio ac yn gwneud yn siŵr bod ein systemau’n barod i ni eu cyflwyno.”

Mae tua 2,200 o gleifion MS yn cael eu cefnogi ym Mae Abertawe, gyda'r gwasanaeth yn gweld cleifion o Fachynlleth, ym Mhowys, yr holl ffordd i'r Bont-faen, ym Mro Morgannwg.

Dywedodd Dr Gillian Ingram, niwrolegydd ymgynghorol: “Bydd y ffaith bod y driniaeth yn llawer byrrach yn caniatáu i fwy o gleifion MS ddod drwodd.

“Mae hefyd yn fuddiol i gleifion gael dewis o driniaeth, fel y gallant ddewis yr opsiwn sy’n iawn iddyn nhw.

“Mae yna wastad ddatblygiadau newydd mewn triniaethau ar gyfer MS ac mae’n braf iawn cadw Cymru ar y blaen yn hynny o beth.”

Dywedodd Alexandra Strong, Rheolwr Uned Ambiwlans Niwroleg Jill Rowe: “Mae’n gyffrous i gleifion a’n huned gael triniaeth arall ar gyfer MS, ac roedd yn gyffrous i ni fod y cyntaf i roi’r driniaeth yn y GIG.

“Mae’n opsiwn arall i gleifion helpu i wella eu triniaeth a’u hiechyd.

“Bydd yn caniatáu mwy o hyblygrwydd i gleifion gan y bydd yn ei gwneud yn llawer haws ffitio i mewn â’u ffordd o fyw, tra bydd hefyd yn caniatáu i ni fod yn fwy hyblyg gyda’r driniaeth y gallwn ei gynnig hefyd.”