Mynd yn Wyrdd gyda'ch Anadlyddion
Gall eich gweithred fach gael effaith fawr ar ein hamgylchedd
Mae'r dudalen hon yn darparu rhywfaint o addysg ynghylch rheoli eich cyflwr anadlol a lleihau ôl troed carbon eich triniaeth anadlydd.
Ewch yma am ragor o wybodaeth gan Ganolfan Therapiwteg a Thocsicoleg Cymru Gyfan ar wella rhagnodi, defnyddio a gwaredu anadlyddion. Sylwir os gwelwch yn dda bod rhai dolenni allanol ddim ar gael yn y Gymraeg.
Newid hinsawdd ac iechyd
Mae'r argyfwng hinsawdd yn argyfwng iechyd. Nid yn unig y mae gofal iechyd yn cael ei effeithio gan yr argyfwng hinsawdd, ond mae hefyd yn cyfrannu ato.
Mae'r GIG wedi ymrwymo i fod y gwasanaeth iechyd cyntaf yn y byd i gyrraedd sero carbon net mewn ymateb i'r bygythiad cynyddol i iechyd a achosir gan newid hinsawdd.
Ôl-troed carbon yw cyfanswm y nwyon tŷ gwydr a ryddheir i'r atmosffer gan ein gweithredoedd.
Mae carbon sero net yn golygu lleihau'r allyriadau hyn o eitemau fel anadlyddion, a chydbwyso unrhyw allyriadau sy'n weddill trwy helpu'r amgylchedd. Drwy ddewis anadlyddion mwy ecogyfeillgar, gallwch chi gefnogi planed iachach.
Bydd sicrhau bod cyflwr eich ysgyfaint yn cael ei reoli'n dda nid yn unig yn gwneud i chi deimlo'n well ond bydd hefyd yn cael effaith gadarnhaol ar yr amgylchedd. Y peth gorau y gallwch chi ei wneud dros yr amgylchedd yw cadw eich asthma/COPD dan reolaeth.
Os yw eich asthma wedi'i reoli'n dda, ni fyddwch yn cael unrhyw symptomau neu bydd gennych ychydig iawn o symptomau. Dim ond yn anaml y bydd angen i chi ddefnyddio'ch anadlydd lleddfu.
Efallai na fydd eich asthma dan reolaeth dda os ydych chi'n defnyddio'ch anadlydd lleddfu dair gwaith neu fwy yr wythnos neu os ydych chi'n defnyddio tri neu fwy o anadlyddion lleddfu mewn blwyddyn neu os ydych chi'n cael trawiadau asthma. Os ydych chi'n profi unrhyw un o'r uchod, yna archebwch apwyntiad gyda'ch ymarferydd.
Gallwch fonitro eich symptomau anadlol gan ddefnyddio apiau hwb Asthma neu COPD, a gweld eich meddyg os nad yw eich cyflwr anadlol yn cael ei reoli.
Mae apiau hwb Asthma a COPD wedi'u datblygu i'ch helpu chi gyda'ch cyflwr.
Ewch yma i gael rhagor o wybodaeth am Ganllawiau Rheoli a Rhagnodi Asthma i Oedolion Cymru Gyfan.
Ewch yma i gael rhagor o wybodaeth am Ganllawiau Rheoli a Rhagnodi COPD Cymru Gyfan
Sylwir os gwelwch yn dda bod rhai dolenni allanol ddim ar gael yn y Gymraeg.
Mae amrywiaeth o anadlyddion ar gael i helpu i drin eich asthma/COPD. Y prif flaenoriaeth yw dod o hyd i anadlydd sy'n diwallu eich anghenion orau ac y gallwch ei ddefnyddio'n effeithiol.
Anadlyddion powdr sych (DPIs)
Nid yw dyfeisiau DPI yn cynnwys nwyon gwthio, yn lle hynny maent yn cael eu gweithredu gan anadl, sy'n golygu bod y feddyginiaeth yn cael ei rhyddhau pan fyddwch chi'n anadlu i mewn. Mae'r dyfeisiau hyn yn gofyn i chi anadlu i mewn yn gyflym ac yn ddwfn ac mae'r rhan fwyaf o gleifion yn cael DPI yn haws i'w defnyddio na dyfeisiau pMDI.
Mae dyfeisiau DPI yn cynnwys powdr sych heb unrhyw danwydd na chludwr ychwanegol, sy'n eu gwneud yn llawer mwy diogel i'r amgylchedd. Gall eich ymarferydd gofal iechyd asesu a ydych chi'n gallu defnyddio DPI yn gywir. Mae'r rhan fwyaf o bobl yn gallu defnyddio DPI yn effeithiol, fodd bynnag efallai na fydd rhai pobl hŷn a rhai plant dan chwech oed yn gallu anadlu'n ddigon dwfn i ddefnyddio'r ddyfais hon yn effeithiol.
Gallwch drafod a yw anadlydd powdr sych yn addas i chi fel eich adolygiad asthma/COPD nesaf. I rai pobl, gall gymryd amser i ddod o hyd i'r DPI cywir, gan fod llawer o wahanol fathau ar gael. Siaradwch â'ch ymarferydd gofal iechyd, fel y gallant eich helpu neu ddod o hyd i ddewis arall gwell.
Anadlyddion niwl meddal (SMIs)
Mae anadlyddion anadlu (SMIs) yn cynhyrchu niwl mân, araf sy'n gwella'r broses o gyflenwi meddyginiaeth i'ch llwybrau anadlu. Nid oes angen i chi allu anadlu'n ddwfn i'w defnyddio, yn lle hynny mae'r anadlyddion hyn angen anadlu'n araf ac yn ysgafn.
Mae SMIs yn troi'n goch pan maen nhw bron yn wag ac yn cloi eu hunain ar ôl i'r holl feddyginiaeth gael ei defnyddio.
Fel arfer gellir ail-lenwi'r ddyfais SMI gyda chetris sy'n cynnwys y feddyginiaeth.
Anadlyddion dos mesuredig dan bwysau (pMDIs)
Mae pMDIs yn dal meddyginiaeth mewn canister dan bwysau. Mae angen anadlu'n araf ac yn gyson arnynt a dylid eu defnyddio bob amser gyda dyfais bylchwr. Mae hyn oherwydd gall fod yn anodd cael y dechneg gywir o ddefnyddio pMDIs. Mae bylchwr yn sicrhau bod y feddyginiaeth yn cyrraedd eich llwybrau anadlu.
Mae'r anadlyddion hyn yn cynnwys nwyon gwthio i ddanfon meddyginiaeth i'r llwybrau anadlu. Mae'r gwthio hyn yn nwyon tŷ gwydr pwerus, sy'n cael eu rhyddhau i'r amgylchedd ac yn cyfrannu at newid hinsawdd. Amcangyfrifir bod y nwyon tŷ gwydr mewn pMDIs yn gyfrifol am 3.5% o ôl troed carbon cyfan y GIG.
Gall techneg anadlydd gwael arwain at reolaeth wael ar gyflwr eich ysgyfaint, a gall effeithio'n negyddol ar yr amgylchedd.
Mae'r fideos yn y ddolen isod yn dangos sut i ddefnyddio gwahanol anadlyddion a gallant fod yn ddefnyddiol i wirio'ch techneg.
Os oes gennych bryder am eich techneg, siaradwch â'ch ymarferydd gofal iechyd.
Sut i ddefnyddio'ch anadlydd | Asthma + Lung UK
Sylwir os gwelwch yn dda bod rhai dolenni allanol ddim ar gael yn y Gymraeg.
Mae'r GIG yng Nghymru yn gwario mwy na £74 miliwn ar anadlyddion bob blwyddyn, felly mae'n bwysig mai dim ond yr anadlyddion sydd eu hangen arnynt y mae pobl yn eu harchebu.
Mae anadlyddion gwastraff nid yn unig yn costio arian ond maent hefyd yn niweidiol i'r amgylchedd.
Byddant yn cael gwared ar anadlyddion mewn ffordd sy'n gyfeillgar i'r amgylchedd.
Mae anadlyddion nad ydynt yn cael eu dychwelyd i fferyllfa yn mynd i safle tirlenwi lle maent yn parhau i ollwng nwyon tŷ gwydr niweidiol i'r amgylchedd.
Ni ellir ailgylchu anadlyddion mewn gwastraff cartref.
Rydym yn croesawu gohebiaeth a galwadau ffôn yn y Gymraeg neu'r Saesneg. Atebir gohebiaeth Gymraeg yn y Gymraeg, ac ni fydd hyn yn arwain at oedi.